θεραπευτικές ιδιότητες των αιθερίων ελαίων

Στο φάσμα των θεραπευτικών ιδιοτήτων τους τα αιθέρια έλαια
εμφανίζουν αντισηπτικές, αντιβακτηριακές, αντιϊκές, αντιμυκητικές και
επουλωτικές ιδιότητες, αναλγητικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιτοξικές, και
υπεραιμικές ιδιότητες, χαλαρωτικές, κατασταλτικές, αντικαταθλιπτικές,
σπασμολυτικές, χωνευτικές και διουρητικές ιδιότητες. Ακόμα έχουν
ανοσοδιεγερτικές, ορμονικές, αποχρεμπτικές και αποσμητικές και τέλος
εντομοκτόνες και απωθητικές ιδιότητες.
Τα αιθέρια έλαια χρησιμοποιούνταν κυρίως στην αρωματοποιία
αλλά και στην ιατρική. Ήταν ήδη διαδεδομένη η χρήση τους για την
αντιμετώπιση μιας μεγάλης ποικιλίας σωματικών και ψυχικών
δυσαρμονιών, τόσο από τους βοτανολόγους όσο και από τους γιατρούς,
που διατηρήθηκε μέχρι τα τέλη του 19ου αι. Συνήθως χρησιμοποιούνταν
Εικόνα 7,8
14
αρωματικά φυτά για θεραπευτικούς σκοπούς και τα πιο διαδεδομένα
ήταν το χαμομήλι, η κανέλλα, το θυμάρι, το δενδρολίβανο, η δάφνη, ο
μάραθος, κ.α. Μέχρι το 1940 ο κύριος ρόλος των αιθερίων ελαίων ήταν
στο να αρωματίζουν τα σύνθετα (χημικά φάρμακα), τα οποία είχαν
αντικαταστήσει τα παραδοσιακά βότανα. Η μελέτη των αιθερίων
ελαίων συνεχίζεται έως σήμερα, με αποτέλεσμα να έχουν μελετηθεί τα
περισσότερα από αυτά. Σε αυτό έχει βοηθήσει η εφαρμογή νέων,
βελτιωμένων μεθόδων ανάλυσης. Οι κυριότερες από αυτές είναι η
αέρια χρωμογραφία (GC), η υγρή χρωματογραφία υψηλής πίεσης
(HPLC) και η φασματογραφία μαζών (MS).
Ανάλογα με το είδος του φυτικού υλικού, την περιεκτικότητα σε
αιθέρια έλαια, τη σύσταση και την οικονομική αξία χρησιμοποιούνται
διαφορετικές μέθοδοι παραλαβής αιθερίων ελαίων. Η πιο διαδεδομένη
μέθοδος είναι η απόσταξη η οποία διακρίνεται σε υδροαπόσταξη, η
ατμόϋδροαπόσταξη και η ατμοαπόσταξη (κύρια βιομηχανική μέθοδος).
Όταν η πρώτη ύλη είναι άνθη (γιασεμί, υάκινθος, βιολέτα) συνήθως
χρησιμοποιείται η τεχνική της εκχύλισης για την παραλαβή των
αιθερίων ελαίων ενώ για ξηρούς καρπούς και το φλοιό των
εσπεριδοειδών η έκθλιψη. Για τον εργαστηριακό έλεγχο της συνολικής
περιεκτικότητας αιθερίων ελαίων σε μικρές ποσότητες αρωματικών
φυτών χρησιμοποιείται υάλινη συσκευή τύπου Clevenger.